Het fort
Het Fort van Oelegem is een van de belangrijkste forten uit de Antwerpse fortengordel, ook wel de Stelling van Antwerpen genoemd. Op deze pagina lees je meer over het fortgebouw zelf.
3D-tour
Met dank aan Busyby/Matterport kan je hier een 3D-tour bekijken van het fort. Wandel virtueel door het fort en bekijk de verschillende ruimtes die we in kaart gebracht hebben. Eenmaal gestart, kan je via de knoppen rechtsonder dit op volledig scherm weergeven of in Virtual Reality. Met de knoppen linksonder kan je wisselen tussen de standaard 3D-wandeling, een plattegronds- of een 3D-overzicht.
Gebouwstructuur
Het fortgebouw heeft een trapeziumvormige opbouw en wordt omringd door een anti-tankgracht van 40 à 50 meter breed. Het eiland waarop het fort staat, heeft een oppervlakte van ongeveer 20 hectare.
Dit fort is een eerste orde fort. Dit wil zeggen dat het fort een hogere bewapening en vuurkracht heeft dan een tweede orde fort (zoals bv. Breendonk en Ertbrand). Het fort is opgebouwd uit ongewapend beton en moest bestand zijn tegen kalibers van 21 cm. Men had gekozen voor ongewapend beton omdat men op basis van een onjuiste interpretatie van teksten aannam dat gewapend beton niet beter was dan ongewapend.
Na de belegering van Port Arthur in 1905, heeft men de betonsamenstelling aangepast door een hoger cementgehalte om zo weerstand te kunnen bieden aan 28 cm geschut. Kort voor de Eerste Wereldoorlog ontwikkelden de Duitsers met de 30,5 cm Motor Mðrser M1 echter geschut waartegen het ongewapend beton onvoldoende weerstand bood.
Bewapening en bemanning
Het Fort van Oelegem was een sterk bewapend fort. Voor de grote afstand hadden ze twee koepels met twee 15,5 cm kanonnen, twee koepels met een 12 cm houwitser, vier of zes koepels voor een 7,5 cm kanon en twee waarnemingsklokken. Daarnaast hadden ze ook een grachtverdediging van zestien 5,7 cm snelvuurkanonnen en een groot-flankement. Dat laatste is onderhoudsvuur tussen de forten: twee 7,5 cm en twee 12 cm kanonnen.
In het fort waren ongeveer 450 manschappen gelegerd. Deze stonden onder het bevel van commandant Paul Lannoy die pas op 26 september 1914 benoemd was. Hij had het bevel over het fort tot de overgave van de vesting Antwerpen op 10 oktober 1914. Met de beschieting van Fort Kessel kwam ook Fort Oelegem op 5 oktober 1914 in actie. In de daaropvolgende dagen werd o.a. geschoten op de forten in Kessel en Broechem en de dorpen Nijlen en Ranst.
Interbellum en WOII
Tijdens de twee Wereldoorlogen voerde men enkele aanpassingen uit aan het fort. De bewapening werd vervangen en men voerde aanpassingen door aan de ventilatie en de nooduitgangen. De belangrijkste maatregel was echter de aanleg van het Antitankkanaal.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog heeft dit fort geen actie gevoerd. De Duitsers gebruikten dit fort als opslagplaats tijdens de bezetting. Na de bevrijding werd het fort dan weer gebruikt door de Amerikanen als luchtverdedigingscentrum tegen V1-raketten die werden afgeschoten uit Nederland.