Het fort

Niet zomaar een fort


Met een redelijk intacte structuur is Fort Oelegem een goed voorbeeld van vestigingsbouwkunde. In tegenstelling tot andere forten en ondanks de plunderingen zijn in Fort Oelegem enkele metalen onderdelen bewaard gebleven. De opschriften op de muren in verschillende talen zijn duidelijke herinneringen aan de verschillende bezettingen in het fort.

Geschiedenis:



Het betonnen pantserfort van Oelegem maakte deel uit van de hoofdverdedigingslinie rond Antwerpen. Deze fortengordel staat ook bekend als de Stelling van Antwerpen. De bouw vond plaats tussen 1909 en 1914. Tijdens de slag om Antwerpen in Eerste Wereldoorlog lag het fort buiten de aanvalszone en na de val van Antwerpen kwam het in handen van de Duitsers.


Tegen het einde van de jaren '30 werd het fort omgebouwd tot infanteriesteunpunt. In de Tweede Wereldoorlog speelde het fort van Oelegem een bescheiden rol. In 1944 diende het fort als communicatiecentrum voor de geallieerden bij de verdediging van de Antwerpse haven.


 


Na de Tweede Wereldoorlog had het fort geen militaire functie meer, het werd geplunderd en begon in ruïne te vervallen. Gelukkig bleek het fort een ideale plaats voor vleermuizen te zijn. De fladderende zoogdiertjes hebben er een ideale overwinteringplaats gevonden waar ze de rust vinden die ze nodig hebben.


Toen Natuur 2000 (vereniging voor natuurstudie en milieubehoud) ontdekte dat het fort een belangrijke overwinteringplaats was voor vleermuizen, besloot de organisatie in 1984 het fort te huren. Doorheen de jaren groeide Fort Oelegem uit tot een vleermuizenreservaat en een centrum voor natuureducatie en bovendien werd het gebouw op 9 juni 1995 samen met de omwalling tot monument benoemd.


 




Originele plaat affuit in het fort.

Weetjes over het Fort van Oelegem


Bij het begin van de Eerste Wereldoorlog worden de forten in allerijl afgewerkt. In veel forten zijn koepels, elektrische installaties, verlichting, verluchting en telefoonverbindingen onvoltooid of afwezig. De onafgewerkte delen aan de koepels worden voltooid of gecamoufleerd met cementzakjes.

 

Op 4 en 5 oktober 1914 openen het fort van Oelegem en het fort van Broechem het vuur op de Duitse troepen. Het Belgische leger richt zijn kanonnen op de toegang van het fort van Kessel en de brug ten zuiden van Lier, die opgericht was door de Duitsers.

 

Op 7 oktober trekt het leger zich terug achter de IJzer. Twee dagen later geeft het fort van Oelegem zich over op vraag van het stadsbestuur om een bombardement op Antwerpen te vermijden.

 

De Duitse troepen bezetten het fort tijdens de oorlog en gebruikten het  als opslagplaats. In het begin onderhouden de troepen de antitankgracht en controleren ze regelmatig de verdedigingswerken. Het fort raakt pas in verval als het tij keert.

 

De ruwbouw van het Fort van Oelegem kostte rond de 9,6 miljoen euro (384 miljoen BEF in de jaren 2001